Nocne niebo nad Łodzią: lipiec 2020 r.

Tegoroczny lipiec zapowiada się na prawdziwą ucztę dla miłośników astronomicznych obserwacji, niestety część przypadających na ten okres zjawisk (w tym także półcieniowe zaćmienie Księżyca 5 lipca) będzie niewidoczna z terenu Polski. Ale i tak warto spojrzeć w trakcie spacerów w niebo! Z Łodzi tego dnia dostrzec można będzie lipcową pełnię, nazywaną czasem w mediach Burzowym Księżycem, a w późniejszej części miesiąca warunki będą sprzyjały dostrzeżeniu czegoś więcej poza blaskiem Srebrnego Globu. 

Fazy Księżyca:

● pełnia: 5 lipca 2020, 06:44
● ostatnia kwadra: 13 lipca 2020, 01:31
● nów: 20 lipca 2020,19:33
● pierwsza kwadra: 27 lipca 2020, 14:33

W dalszym ciągu będziemy mogli podziwiać charakterystyczne dla tej pory roku gwiazdy:

Arktura, o charakterystycznej pomarańczowej barwie, 
Spikę, najjaśniejsza gwiazdę w Pannie
Antaresa, położonego w gwiazdozbiorze Skorpiona

Z planet przyjaznych do obserwacji warto zwrócić szczególną uwagę na Jowisza i Saturna. Znajdą się w opozycji, w dniach 14 lipca (Jowisz) i 20 lipca (Saturn) - położone po przeciwnej stronie Ziemi niż Słońce, będą w tym okresie wyjątkowo wyraźne i bez trudu dostrzeżemy je, patrząc w kierunku południowym. Nad południowo-wschodnim horyzontem dostrzeżemy Marsa. Przed świtem będzie też szansa na obserwacje Merkurego, który w lipcu znajdzie się możliwie wysoko nad widnokręgiem i dalej niż zazwyczaj od Słońca, nie zaś jak zwykle ukryty w jego blasku. 

Na dni 28-29 lipca przewiduje się maksimum deszczu meteorów, Południowych delta Akwarydów (PDA), których radiant znajduje się na tle gwiazdozbioru Wodnika, o północy po południowo-zachodniej stronie nieba. Zjawisko powinno być łatwiejsze do zaobserwowania, niż eta Akwarydy w poprzednim miesiącu - radiant znajduje się w korzystnej pozycji na niebie, i ani Słońce ani znajdujący się w pierwszej kwadrze księżyc nie przyćmią obserwacji.

 

Położenie komety 96P Machholz

 

Lipiec to również czas, w którym przez większość nocy górować będzie nad nami Trójkąt Letni, który wyznaczyć można zaczynając od położonej w zenicie Wegi (Lutnia), łącząc ją z Denebem (gwiazdozbiór Łabędzia) i Altairem (gwiazdozbiór Orła). Spoglądając dłuższą chwilę w niebo, dostrzeżemy, że asteryzm ten przecina Droga Mleczna. Podążając jej szlakiem w dół, w kierunku horyzontu, odnajdziemy położenie budzącej często zachwyt mgławicy Orzeł (której nie należy mylić z gwiazdozbiorem Orła - znajduje się z Wężu, trzymanym na firmamencie przez Wężownika). Ten obiekt, noszący oznaczenie M16, to gromada otwarta otoczona mgławicą emisyjną z obszarami HII, czyli zjonizowanego wodoru. Znajduje się około 7 000 lat świetlnych od Ziemi. Najjaśniejsze z około 8 100 gwiazd budujących gromadę można dostrzec już za pomocą dobrej lornetki. Na załączonym zdjęciu M16 jest widoczna w towarzystwie licznych sąsiadek - wyraźnie zaznaczona jest mgławica Omega (M17), zaś pomiędzy nią a M16 rozciągają się pasma mgławic ciemnych.

 

Mgławica Orzeł (M16) i sąsiadujące z nią obiekty

 

Czas na hit lipca, leżący w sercu mgławicy Orzeł: Filary Stworzenia. To ciemna mgławica, zawierająca duże ilości pyłów i zimnych gazów, które przejrzyste są tylko dla światła podczerwonego. Po raz pierwszy sfotografowana została w 1995 roku przez teleskop Hubble’a.
W obszarze tym, bogatym w procesy gwiazdotwórcze, powstają z zapadającej się mgławicy setki nowych gwiazd. Młode, powstające gwiazdy emitują promieniowanie rentgenowskie. Takich obiektów zarejestrowano wiele w otoczeniu przypominających stalagmity filarów.

 

Filary Stworzenia w Mgławicy Orzeł

 

Ten widok, częsty na okładkach albumów astrofotograficznych, to jeden z bardziej zachwycających fragmentów głębokiego Kosmosu. 

Katarzyna Wojczuk

 

Więcej o obiektach nocnego nieba mówimy podczas pokazu "Gwiazdozbiory letniego nieba". Obecnie można go zobaczyć w Kinie Sferycznym znajdującym się w Centrum Nauki i Techniki EC1.

 

Filary Stworzenia w Mgławicy Orzeł - większe zdjęcie

 

 

Mapa nocnego nieba nad Łodzią w lipcu 2020 r.