Mysie wątróbki uratują astronautów

Procesy hepatotoksyczne u myszy przebywających w kosmosie (mini)Tytuł artykułu nie jest bezpośrednio związany z menu astronautów, lecz z eksperymentem przeprowadzonym w 2011 r. na pokładzie wahadłowca Atlantis w ramach misji STS-135 — ostatniego lotu wahadłowca kosmicznego. Chociaż podstawowym celem tej misji było dostarczenie zaopatrzenia dla astronautów pracujących na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS), na pokładzie znalazło się miejsce dla eksperymentu, w ramach którego 30 samic myszy spędziło niecałe 2 tygodnie na orbicie okołoziemskiej. W tym samym czasie grupa kontrolna (15 zwierząt) pozostawała w Centrum Kosmicznym im. Johna F. Kennedy’ego na przylądku Canaveral. Eksperyment miał przede wszystkim ocenić zmiany zachodzące w mięśniach myszy w warunkach mikrograwitacji i porównać je z wynikami zgromadzonymi wcześniej, w trakcie misji STS-118, która również zabrała na pokład myszy.

Naukowcy zbadali jednak dodatkowo mysie wątróbki. Okazały się one dotknięte stłuszczeniem wątroby, ciężkim schorzeniem, które rozwinęło się błyskawicznie. Tymczasem myszy były karmione normalnie, tak samo, jak osobniki z grupy kontrolnej, u których stłuszczenia nie zaobserwowano. Jednocześnie "kosmicznym" gryzoniom spadły poziomy retinolu oraz zostały znacząco zaburzone procesy odpowiadające za rozkład tłuszczów. W przypadku zdrowych myszy takie zmiany generalnie zachodzą w znacznie dłuższym okresie, co rodzi pytanie o to, jak pobyt na orbicie wpływa na wątroby astronautów? Nie wiadomo też jeszcze do końca, czy w trakcie dłuższych misji organizm myszy (i ludzi) byłby w stanie przystosować się na tyle skutecznie, by uniknąć poważnego uszkodzenia wątroby.

Problem jest o tyle ważny, że u powracających na Ziemię astronautów zdarzało się obserwować objawy metaboliczne podobne do występujących w przebiegu cukrzycy, które do tej pory były dla naukowców zagadką. Wyniki eksperymentu powinny pozwolić lepiej zrozumieć problem, aczkolwiek do rozwiązania jeszcze długa droga.

Więcej szczegółów o wynikach badań można znaleźć w informacji Uniwersytetu Colorado w Denver oraz w pełnej treści artykułu opublikowanego w Public Library of Science (PLOS).