Nadeszła astronomiczna zima!

Dzisiaj początek astronomicznej zimy. Słońce nad Łodzią wzeszło dopiero o 7:47, ale najważniejszy moment nastąpił o 11:44 czasu polskiego, kiedy to nasza gwiazda osiągnęła najdalej wysunięty na południe punkt w swojej wędrówce po nieboskłonie (góruje nad zwrotnikiem Koziorożca). W efekcie dzisiaj mamy najkrótszy dzień w roku. A zatem już niedługo nasz dzień zacznie się wydłużać, a zacznie go ubywać mieszkańcom południowej półkuli Ziemi; zadowoleni też będą mieszkańcy arktycznego koła podbiegunowego, bo zbliża ich to do końca nocy polarnej.

Tym samym miało miejsce tzw. przesilenie zimowe, które było obserwowane już w starożytności; z racji tego, że astronomia, astrologia i religia były z sobą silnie związane zaowocowało to ustanowieniem wielu świąt, a pośrednio jest odpowiedzialne za ustanowienie 25 grudnia datą Bożego Narodzenia, które przejęło tradycje związane z obchodzonym od III w. w Rzymie „dniem narodzin niepokonanego Słońca” (było to związane z popularnością Rzymian kultu Mitry, szczególnie czczonego wśród rzymskich legionistów i połączeniem jego kultu z dawnym rzymskim kultem Słońca przez cesarza Aureliana w II połowie III w. n.e.). Stąd też zwyczaj wręczania prezentów (kilkaset lat przed domniemanym czasem życia św. Mikołaja!), stąd życzenia i pocałunki pod jemiołą, stąd też pochodząca najprawdopodobniej jeszcze sprzed oficjalnego ustanowienia Bożego Narodzenia konstytucja Konstantyna Wielkiego ustanawiająca ten dzień wolnym od pracy. Stąd też, pośrednio, formułę świąt Bożego Narodzenia zawdzięczamy nachyleniu osi obrotu naszej planety względem jej orbity wokół Słońca…

Z tej okazji już od 18:30 do Planetarium EC1 wraca pokaz pt. „Gwiazdozbiory zimowego nieba”, żegnamy tym samym „Gwiazdozbiory jesiennego nieba”. Ale dotyczy to tylko tytułów pokazów, bowiem na szczęście gwiazdozbiory nieba jesiennego są jeszcze widoczne na niebie po zachodzie Słońca, w ciągu nocy ustępując miejsca gwiazdozbiorom zimowym (a nad ranem, nawet wiosennym). Oczywiście jednak w trakcie bieżących pokazów poświęcamy i przez jakiś czas będziemy poświęcać najwięcej uwagi tytułowym zimowym konstelacjom.