Nocne niebo nad Łodzią: luty

Nocne niebo nad Łodzią: lutyNa wieczornym niebie w lutym zimowe gwiazdozbiory przesuną się nad południowo-zachodni horyzont. Powoli, każdej nocy coraz większą część wieczornego nieba zaczną zajmować gwiazdozbiory wiosenne. Z tych zimowych warto zwrócić uwagę na konstelację Bliźniąt, z którą związana jest jedna z wielu opowieści stworzonych przez starożytnych Greków. Dotyczy Kastora i Polluksa, mitycznych braci, których imionami nazwano zarazem dwie najjaśniejsze gwiazdy Bliźniąt. Polluks był synem Zeusa i dzięki temu był nieśmiertelny. Kastor był synem króla Sparty Tyndareosa i był człowiekiem śmiertelnym. Bracia mieli wiele wspólnych przygód i uczestniczyli w wielu bitwach. W jednej z nich poległ Kastor. Polluks nie mógł przeboleć śmierci brata i wyprosił u swego ojca Zeusa aby obu przeniósł na niebo. Odtąd możemy podziwiać konstelację Bliźniąt. Niedaleko Kastora położona jest gwiazd τ Geminorum, widoczna nieuzbrojonym okiem z terenów pozamiejskich. W 2004 roku odkryto przy niej planetę nazwaną τ Geminorum b, jedną z dwudziestu najmasywniejszych planet pozasłonecznych.

Zaraz obok konstelacji Bliźniąt położony jest gwiazdozbiór Woźnicy. Tak jak z wieloma gwiazdozbiorami i z nim związana jest pewna historia. Dotyczy syna Hermesa o imieniu Myrtylos. Był on woźnicą greckiego króla Ojnomaosa. Król miał córkę o imieniu Hippodameja. Woźnica zakochał się w księżniczce, ale bez wzajemności. Nie mógł o niej zapomnieć i nie dawał Hippodamei spokoju. Pewnego razu wybranek księżniczki zabił Myrtylosa, a Hermes przeniósł go na niebo. Woźnica na niebie nie jest jednak sam. Na ramieniu trzyma kozę Amalteę, która dostała się tam za sprawą samego Zeusa. Bóg przeniósł ją tam w podzięce za opiekę, którą Amaltea otoczyła go gdy jako małe dziecko ukrywał się na Krecie przed swym ojcem Kronosem. Najjaśniejszą gwiazdą Woźnicy jest Kapella. Jest ona jedną z gwiazd, których kolor na niebie możemy dostrzec nieuzbrojonym okiem. Obserwując ją przy bezchmurnym niebie zobaczymy, że w przeciwieństwie do Fragment mapy nieba nad Łodzią w lutymwiększości białych czy srebrnych gwiazd Kapella jest żółtawa. Astronomowie znając kolor gwiazdy mogą wnioskować o jej temperaturze powierzchniowej. Widząc żółtą gwiazdę można się domyślać, że na jej powierzchni temperatury sięgają około 5.500 oC, podobnie jak na naszym Słońcu. Jednak tu kończą się podobieństwa między Kapellą i Słońcem. Kapella jest bowiem dwanaście razy większa dwa i pół raza masywniejsza. Tego typu gwiazdy nazywane są żółtymi olbrzymami.

W lutym bardzo ciekawe z obserwacyjnego punktu widzenia jest także niebo o poranku. Około 6 rano zobaczymy na nim przynajmniej trzy z pięciu widocznych nieuzbrojonym okiem planet. W połowie miesiąca planeta Jowisz będzie świeciła nad zachodnim horyzontem, Mars niedaleko Saturna nad południowym a jeśli obserwacje prowadzić będziemy z miejsca, z którego widoczny będzie południowo-wschodni horyzont być może uda się dostrzec nawet planetę Wenus. Merkury, choć położony na niebie niedaleko Wenus, raczej nie będzie dostrzegalny ze względu na rozświetlającą już niebo łunę wschodzącego Słońca.